آیین دوست یابی 3

اهمیّت آئین دوست یابی و اخلاق معاشرت

یکی از مهمترین و جذاب‌ترین بخشهای دین مقدس اسلام، اخلاق اجتماعی، آئین

دوست‌یابی و آداب معاشرت است با وجود اینکه دین اسلام نسبت به اخلاق اجتماعی و

آئین دوست‌یابی و معاشرت اهمیّت فراوانی داده است، امّا متأسفانه از جانب ما مسلمانان

نسبت به آن کم توجهی شده است. به عبارت دیگر آنقدر که دانشمندان اسلامی در

قسمتهای اعتقادات، احکام، اعمال و اخلاق فردی تحقیق و بررسی داشته‌اند، در

قسمتهای اخلاق اجتماعی، آئین دوست‌یابی و معاشرت کمتر به تحقیق و پژوهش

پرداخته‌اند. طبعاً مسلمانان نیز به قدری که، به اعتقادات و بخصوص اعمال فردی و عبادی

اهمیت می‌دهند کمتر به اخلاق اجتماعی اهمیت می‌دهند. عموم مسلمانان متدیّن،

اطلاعات بسیار ناقص و ناچیزی از اخلاق، معاشرت و آئین دوست‌یابی در دینشان دارند.

شاید بپرسید مگر اخلاق اجتماعی چقدر اهمیت دارد و یا آئین دوست‌یابی و معاشرت چه

تأثیری در مسائل مربوط به دین دارد که باید خیلی بیشتر از اینها به آن توجه کنیم؟ در پاسخ

باید گفت: اهمیت اخلاق و آداب معاشرت به موازات اهمیت سایر قسمتهای دین است و

تقریباً تمام مسائل اعتقادی، عملی و اخلاق فردی در تکامل با اخلاق اجتماعی هستند.

به عبارت دیگر اعتقادات، احکام عملی و اخلاق فردی بسته‌های ایجاد اخلاق اجتماعی و

آداب معاشرت هستند.

اهمیّت اخلاق و آداب معاشرت تنها در محدوده دین خلاصه نمی‌شود بلکه در دنیای

پیشرفته امروز، آداب معاشرت نقش بسیار مهمّی در زمینه‌های تجاری، سیاسی، علمی، ورزشی و .... به

عهده دارد.

به عنوان مثال در تجارت، مشتری مداری یکی از اصول بسیار مهمّ و اساسی است.

مشتری مداری یعنی توجه به خواست و سلیقه مشتری و بالا بردن قدرت انتخاب او، احترام

به نظرات مشتریان و تکریم و ارزش دادن به مشتری و برخورد کاملاً مؤدبانه با او

با اندک تأملی متوجه می‌شویم که اساس مشتری مداری بر اخلاق اجتماعی و آداب معاشرت نهاده شده

است. به طوریکه اگر اخلاق و آداب معاشرت را از مشتری مداری حذف کنیم، مشتری مداری مفهوم خود را از

دست داده و مسئله‌ای بی‌معنا و بی‌فائده خواهد شد. به عبارت دیگر یک شرکت تجاری هر قدر آئین دوست‌یابی

را بهتر رعایت کند مشتری مدارتر و موفق‌تر است. در عالم سیاست، هرچند سیاست امروزی کشورها در دروغ

حقه‌بازی و جلب منافع خلاصه می‌شود امّا با این حال سیاستمداران در پیشبرد اهداف خود محتاج استفاده و

بکارگرفتن آداب معاشرت و آئین دوست‌یابی هستند و الّآ با گفتار و کرداری که ولو ظاهرش به اخلاق و آداب

آغشته نیست و بر عکس ظاهری بی‌ادبانه و گستاخانه دارد هرگز موفقیتی در کار نخواهد

دوسـت برای نوجوان ازاهمیت زیادی برخوردار است. وقتی نوجوان ناراحت است ومشکلی دارد ‌دوستانش از او

حمایت می‌کنند. اگرچه دوست در سراسرزندگی انسان نقش مهمی دارد اما دردوران نوجوانی این نقش

پررنگ‌تر

می‌شود، زیرا نوجوان دوست دارد دراوقات فراغت مدت بیشتری را دور از خانواده درکنار دوستان خود سپری

کند. در

ضمن نیاز نوجوان به حمایت اجتماعی دراین سن بیشتر است.

زیرا از یک طرف به دلیل تغییرات جسمی و عاطفی، نوجوان احساس ناامنی می کند و حمایت دوستان برای او مهم

است واز طرف دیـگـــردوســتـــان نـــوجـــوان، اورا در یـــادگـیــری مهارت‌های اجتماعی وارتباطی کمک می‌کنند.

خوب است کـه نوجوان با کسانی که با او مـتـفـاوت هـسـتـند دوست شود. وقتی او با شخصیت‌های جدید ارتباط

برقرارکند، افق‌های دید او وسیع ترمی‌شود، دیدگاه‌های جدیدی یافته و با دیگران بهتر ارتباط برقرارمی‌کند.

نوجوان برای دوست یابی تمایل زیادی دارد وبرای هماهنگ کردن خود با دیگران بسیار مشتاقانه عمل می‌کند و بعضی

از دوستان به راحتی می‌توانند دیگران را به راه‌های خلا‌ف هدایت کنند. دوستی نوجوان برای والدین نگران کننده

است،‌زیرا می‌ترسند که فرزندان تحت تاثیر رفتارهای بد آنها قرار گیرند. والدین باید نظارت غیرمستقیم بردوستان

نوجوان خود داشته باشند. زیرا این دوستان گاهی باعث می‌گردند تا نوجوان با مشکلا‌ت زیادی روبه رو شود. بهترین

روش برای قضاوت کردن درمورد دوستان نوجوان ، ‌شناخت کامل آنها می‌باشد. برای شناخت بیشتر آنها ،‌ راحت‌ترین

کار این است که تشخیص داد آیا ‌آنها تاثیرات منفی و ناخوشایندی روی نوجوان دارند یا خیر؟ برای ازبین بردن نگـرانی

خـود از جانب دوستان نوجوان خود می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

الف) دوستان خود را بشناسید. با دوستان جدید فرزند خود دوست شوید و وانمودکنید که زندگی آنها برای شما جالب

است. با ترتیب دادن مهمانی، تولد و... آنها را در خانه خود گردهم جمع کنید. این کار علا‌وه بر اینکه خیال شما را

ازبـابـت فـرزنـدتان راحت می‌سازد، باعث می‌شودکه دوستان او را نیز بهتر و بیشتر بشناسید.

ب) داشتن برنامه صحیح برای سرگرم کردن فرزندتان . بهترین راه برای محدود کردن زمانی که فرزندتان بادوستان

نامطلوب می گذراند ، ‌این است که کارهای دیگری برای او درنظر بگیرید. فعالیت‌هایی را ترتیب دهیدکه فرزندتان

دوست دارد، مثلا‌ به او کمک کنیدکه وارد یک تیم فوتبال شده ویا نام او را در یک کلا‌س هنری بنویسید . خلا‌صه اینکه او

را درگیر برنامه‌هایی کنید که دراجتماع فعالترباشد.

ج) والدین او را ببینید. سعی کنید مادر و پدر دوستان فرزندتان را بشناسید. ملا‌قات شخصی بهتراست،‌اما اگراین

کارمشکل است ‌می‌توانید تلفنی با آنان ارتباط برقرارکنید. با آنها دوستانه و بی غرضانه صحبت کنید واصل کلا‌م را

اینگونه عنوان کنید: بچه‌های ما وقت زیادی را با هم صرف می‌کنند معرفی کرده و.

د) او را زیر نظر داشته باشید. وقتی فرزندتان با دوستان بد رفت و آمدمی کند حواستان کاملا‌ به او باشد. مثلا‌ اگر

تغییررفتاری ،‌نمرات پایین،‌رفتار خشن ،‌حالت های غیرمعمول و... دارد بدانید که دوستان بد، تاثیر خود را روی او

گذاشته‌اند شما باید هرکاری که می‌توانید انجام دهید تا ارتباط او با آنان قطع شود. اگرلا‌زم است از معلم‌هایش،‌

مشاور مدرسه یا یک پزشک روانشناس کمک بگیرید.

هـ) قوانین خود را برای فرزندتان بازگو کنید. برای جلوگیری از نفوذ همسالا‌ن بد در او، برای او قوانین مشخصی در نظر

بگیرید و اطمینان حاصل کنید که به همه آنها واقف است. این قوانین را طوری ترتیب ندهیدکه درمخالفت مستقیم با

دوستان باشد.

بلکه آن را بازنگری قوانین خانوادگی جلوه دهید و او را ازعواقب تخلف ازاین قوانین مطلع کنید. همانگونه که بیان شد

نوجوانی یکی از مراحل حساس زندگی است. والدین با کمک به نوجوان خود درزمینه گزینش دوست می توانند به

نوجوان درگذر ازاین مرحله به مراحل بعدی و درکل زندگی اورا کمک نمایند. دوست هرکس،‌نشان دهنده هویت

وموقعیت خاص او درزندگی است ، تا آنجا که گفته می‌شود: <بگو با که دوستی تا بگویم کیستی> برای حفظ و

تعمیق هویتی راستین، گزینش یک دوست مناسب ضروری است. قرآن کریم نیز دوست خوب را بهترین یاریگرانسان

دررسیدن به اوج سعادت دانسته و درمقابل، دوست بد را مهمترین عامل ناکامی و فرو غلتیدن درشوره زار شقاوت

معرفی کرده است.

الرجل على دين خليله فلينظر أحدكم من يخالل وفي الآية

انسان در دين خود از دوستش تاثير مي‌گيرد، پس لازم است هريك از شما درباره انتخاب دوست دقت كنيد.

مستدرك الوسائل/ج٢/ص٦٢

رسول خدا(ص): «لا خیر لک فی صحبه من لا یری لک من الحق مثل ما تری له ».

کسی که تو به حقوق او توجه داری ولی او به حق تو توجه ندارد رفیق خوبی نخواهدبود (شایستگی رفاقت ندارد).

تاريخ يعقوبي/ص ٦٦

امام علی (ع): «و احذر صحابه من یفیل رایه وینکر عمله فان الصاحب معتبر بصاحبه ».

از دوستی با کسانی که افکارشان نادرست و اعمالشان ناپسند است، دوری گزین زیراانسان از دوستش، متاثر می شود.

نهج‌البلاغه فيض/نامه ٦٩

امام علی (ع): «لاتصحب المالق فیزین لک فعله و یود انک مثله ».

با چاپلوس (تملق گو) دوستی نکن، زیرا کار ناروای خود را در نظر تو نیک جلوه می دهد و دوست دارد تو نیز مانند او شوی.

غررالحكم/ص٨١١

امام علی (ع): «من اتخذ اخا من غیراختیار الجاه الاضطرار الی مرافقه الاشرار».

کسی که ناسنجیده با دیگران پیمان دوستی می بندد، بناچار به دوستی اشرار تن درمی دهد.

غررالحكم/ص٢٩٥

امام علی (ع): «قارن اهل الخیر تکن منهم و باین اهل الشر تبن عنهم ».

همنشین نیکان شو، تا از آنان شوی و از بدکاران دوری کن تا از آنان نباشی.

نهج‌البلاغه/نامه٣١

امام علی (ع): «احبب حبیبک هونا ما عسی ان یکون بغیضک یوما ما و ابغض بغیضک هونا ما عسی ان یکون حبیبک

یوما ما».

در دوست داشتن میانه رو باش، چه بسا دوست روزی دشمن گردد و در دشمنی نیزمیانه رو باش، شاید روزی

دشمن، دوست تو گردد.

تحف‌العقول/ ص٢١٠

امام علی (ع): «لاتصحب الشریر فان طبعک یسرق من طبعه شرا و انت لا تعلم ».

از مصاحبت با انسان شرور بپرهیز، زیرا طبیعت به طور ناخودآگاه، از خوی او شری را می گیرد و تو از آن بی خبری.

شرح ابن ابي‌الحديد/ج٢٠/كلمه١٤٧/ص٢٧٢

امام علی (ع): «من اتخذ اخا بعد حسن الاختباردامت صحبته و تاکدت مودته »

.
کسی که پس از آزمایش صحیح، کسی را به دوستی برگزیند رفاقتش پایدار و مودتش استوار خواهد بود.

غررالحكم/ص٢٩٥

امام علی (ع): «من لم یرض من صدیقه الا بایثاره علی نفسه دام سخطه ».

کسی که راضی و خشنود نمی شود از دوست خود مگر آن که شخصیت خود را نادیده بگیردو رفیق نادان را بر خود

ترجیح دهد، همواره در خشم و ناراحتی خواهد ماند.

فهرست غرر/ص ٢٠٤

امام سجاد (ع): «یا بنی ایاک و مصاحبه الاحمق فانه یرید ان ینفعک فیضرک ».

از مصاحبت کودن پرهیز کن، زیرا اراده می کند به تو نفع برساند ولی به علت نادانی تو را زیان می رساند.

وسايل/ج٣/ص٢٠٥

امام صادق (ع): «من یصحب صاحب السوء لایسلم ».

کسی که با رفیق بد همنشین شود سالم نمی ماند (سرانجام به ناپاکی آلوده می شود)

مستدرك/ج٢/ص٦٥

امام صادق (ع): «لاتتبع اخاک بعد القطیعه وقیعه فیه فتسد علیه طریق الرجوع الیک فلعل التجارب ترده علیک ».

پس از آن که رشته دوستی را گسستی درباره دوستت بدگویی نکن زیرا با این کارراه بازگشت او را می بندی، شاید

تجربه های زندگی او را به تجدید رفاقت بکشاند.

بحارالانوار/ج١٦/ص٤٦

امام صادق (ع): «من غضب علیک ثلاث مرات فلم یقل فیک سوءا فاتخذه لک خلا».

کسی که سه مرتبه نسبت به تو خشمگین شود و درباره ات به بدی سخنی نگوید او رادوست خود قرار بده.

تاريخ يعقوبي/ص٩٧

امام صادق (ع): «لاتطلع صدیقک من سرک الا علی ما لو اطلع علیه عدوک لم یضرک فان الصدیق قد یکون عدوا یوما».

دوست خود را از اسرار زندگیت آگاه مکن، مگر اسراری که اگر دشمنت از آنان آگاه گردد، زیانی به تو نرسد برای این

که چه بسا دوست روزی دشمن شود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: